پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

آشنایی با ارتز ها

 

ارتزها وسايل كمكي هستند كه به منظور برگرداندن توانايي هاي از دست رفته فرد، مورد استفاده قرار مي گيرند و به عبارت ديگر ارتز به كليه وسايل كمكي اطلاق مي شود كه جهت جلوگيري و تصحيح بدشكلي ها يا نگهداري و ثابت كردن قسمت هاي مختلف بدن به موازات اندام، به كار مي روند.

‌

اهداف تجويز ارتزها
- كمك به حركت و جابه جايي فرد
- جلوگيري از بدشكلي (دفورميتي)
- جلوگيري و كاهش كوتاهي عضلاني
- افزايش حس عمقي
- افزايش تعادل و ثبات فرد
- كاهش اسپاستيسيتي و سفتي اندام
- حفظ وضعيت عملكردي اندام
- حفظ بي ثباتي اندام آسيب ديده

موارد استفاده ارتزها (بسته به موارد تجويز آن ها)
- ارتزها در آسيب هاي تروماتيك و ورزشي
- در اصـلاح نـاهنجاري هاي مادرزادي از جمله اسكليوز ( انحراف ستون فقرات ) و كيفوز ( قوز كمر )
- بعد از انواع شكستگي ها
- در مـوارد بيمـاري هاي مختلف ارتوپدي مــانـنــد كــف پــاي صـاف ، پـا چنبـري ، هـالـوس والگوس
- در بـيماري هاي نورولوژيك مانند انواع فلجي ها ، بيماران سكته مغزي ، مولتيپل ‌اسكلـروزيس چندگانه ، آرتريت روماتوئيد استفاده مي شوند.

تقسيم بندی ارتز ها
ارتزها به طور كلي به سه دسته ارتزهاي اندام فوقاني و تحتاني و ستون فقرات تقسيم مي شوند.
ارتزهاي اندام فوقاني شامل انواع مختلفي از ارتزها براي شانه ، آرنج ، مچ دست و انگشتان هستند .
ارتزهاي ستون فقرات شامل ارتزهاي گردني، سينه اي و كمري هستند.
هر يك از اين دسته ها نيز داراي انواع مختلفي هستند و داراي انواع  مختلف نرم ، سخت و نيمه سخت هستند كه بسته به كاربردشان مورد استفاده قرار مي گيرند.
ارتزهاي اندام تحتاني شامل انواع مختلفي از ارتزها براي لگن، زانو، مچ پا و انگشتان و انواع كفي هاي مختلف هستند.
به طور خاص ارتزها را مي توان در سه دسته طبقه بندي كرد:
1- ‌ارتزهاي كلاسيك 
2- ارتزهاي پيشرفته و الكترونيك شامل: سيستم E-Mag، سيستم Free-Walk، سيستم RGO و ... 
3- ارتزهاي حمايتي

سيستم E-Mag
E-Mag مفصل زانو با كنترل الكترونيكی قفل مفصل

براي بيماران با عوارض سنـدرم پس از فـلـج اطـفال (post polio syndrome) ، بيماري فـلـج اطـفال (poliomyelitis) ضعف يا فلج عضلات، اين ارتز بسيار سبك و راحت بوده توسط مفصل مچ به داخل مچ پا كه قابليت تطابق و تنظيم حركات پا را دارد ، متصل مي‌شود.
اين ارتز نگراني كه اين بيماران از عدم قفل شدن مفصل زانو و امكان زمين خوردن آن‌ها است را به وسيله قفل الكترونيكال و فرستادن سيگنال با remote در دست يا متصل به عصاي بيمار و روشن شدن دكمه  آلارم آن برطرف مي سازد.
بيمار توسط  همان remote در دست، قفل را آزاد مي كند و سيگنال مربوطه را دريافت مي كند. پايه اصلي اين بريس از ترموپلاستيك تشكيل شده است.

Walk On System
‌اين ارتز براي فلج عصب راديال و ضعف عضلات دورسي فلكشن پا به كار مي رود‌. اين ارتز شامل كربن و كالف ترموپلاستيك است. كربن به كار رفته تا حدود زيادي برگشت انرژي را فراهم مي كند.

RGO-Hip Joint System
اين ارتز به خصوص براي بيماراني كه مبتلا به فلج نخاعي با سطح ضايعه 5TH تا 3L مناسب است .
نـاتواني هايي مانند فلج (paraplegic) دو طرفه كه نياز به وسيله اي براي كنترل و پايداري دو طرفه دارد. بيمار بايد داراي حركات و نيروي مناسب در  سطح كمربند شانه‌اي و داراي حركات مورد نظر در سطح frontal و sagittal بوده و انقباض مفصل زانو  ‌بالاي 20 را نداشته باشد.
در سيستـم RGO اتصال بين دو پا براي كار كردن وسيله بسيار مهم بوده و اجازه چرخش لگني را در طول راه رفتن در حدود 15 درجه و همزمان زانو و خميدگي مفصل زانو را در طول نوسان به پا، حول محور تثبيت شده پاي مقابل كه به طور كامل در موضع تثبيت شده قرار دارد مي دهد. اين ارتز داراي سيستم مدولار بوده و قابليت تنظيم بنا بر رشد كودكان را داراست. 
به دليل آنكه  امكان چرخش لگني  تا 15 درجه  را فراهم مي كند انحرافي در جهت راه رفتن به وجود نمي آورد.

ارتز Free Walk
موارد استفاده: ضعف يا فلج اندام تحتاني
اين ارتز به بيمار اجازه راه رفتن بسيار نرمال و طبيعي را داده و داراي دو مفصل مكانيكي زانو و مچ پا بوده كه مفصل مچ به صفحه نازكي در كف پا متصل مي شود. كامپوزيت كربن ماده اصلي تشكيل دهنده آن است.
ارتـزهـاي حمايتي (Supports orthoses) شامل انواع كلارها و گردنبند هاي طبي، كتف‌بند، كرست ها و كمربند هاي طبي و كرست هاي حمايتي بعد از عمل نواحي سينه‌، شكم ، قلب و ستون فقرات، انواع زانو بند ها ، انواع مچ بندها و ...

‌يقه گردن (Nicky Collar)
مـوارد تجـويـز: سنـدروم گـردن، تحـرك بيـش از حـد (hyper mobility)، مشكلات روماتيسم،كشش بيش از حد روي عظلات گردن ، آسيب هاي رگ به رگ شدگي حاد گردني (Whiplash)

كلار فومی نرم با يک طراحی راست و صاف: كلار را مي توان به گونه اي پوشيد كه محل باز شدن آن در جلو يا عقب باشد. روكش آن 100% كتاني است. اتصال قلاب و حلقه‌اي قابل تنظيم آن ، آن را براي محيط 50-37 سانتي متر مناسب مي سازد.

Nicky Collar Forte محافظ گردن به فرم آناتوميكی با بخش تقويت كننده
مــوارد تـجــويـز: سنـدرم گـردن، تحـرك بيـش از حـد (hyper mobility)، مشكـلات روماتيسم،كشش بيش از حد روي عظلات گردن ، آسيب هاي رگ به رگ شدگي حاد گردني (Whiplash)، تغييرات تخريبي در مهره گردني.
اين محافظ گردن فرمي آناتوميك دارد و با پلاستيك از جنس پلس اتيلن تقويت شده است. از نظر حفاظت كارآيي بسيار بالايي دارد. به خاطر وجود فرورفتگي هايي براي چانه و حنجره بسيار راحت است و به بهترين شكل اندازه فرد مي شود. اتصال قابل تنظيم قلاب حلقه اي اين وسيله را براي محيط هاي 50-37 سانتي متر اندازه مي‌سازد.

‌كلار حفاظت كننده با تاثير ثبات بخشی بالا (Philadelphia Cervical Orthotics)

موارد تجويز: سندرم گردن كه به طور مزمن عودكننده باشد، التهاب ريشه گردني، شكستگي هاي با ثبات و ساده، بعد از جراحي ، در رفتگي ها ، شكستگي ها. 
ايـــــن كـــــلار حــفـــــاظــــت كــنــنــــده از جــنــــس پـلاستـوزوت اسـت و اثر ثبات بخشي فراواني دارد. داراي تقويت كننده هاي قدامي و خلفي و سوراخ هاي تهويه كننده است. بندهاي قلاب و حلقه اي امكان تنظيمات را فراهم مي كند.

ارتز های دور كننده بازو
اين ارتز براي درمان عملكرد شانه و دست ايده ال است. اين ارتز داراي يك ساختار مدولار است.

ويژگی
1- بـه وسيلـه سيستـم سـه نقطـه فشار، نيروي  varus و valgus را از روي زانو كاهش مي دهد.
2- اين ارتز به صورت مدولار بوده و داراي (foot stirrup هــر چيـزي شبيـه ركـاب پـا) بـوده و داراي مفصل يك طرف (joint unilateral) است.
ايـن ارتـز بـسـيار كم وزن بوده و داراي اهرم بلندي براي اعمال نيرو است.

ارتز دور كننده بازو (ACRO ASSIST)
اين ارتز بعد از جراحي ها يا بعد از تروماهايي كه نياز به كشش بازو دارند، استفاده مي شوند. مانند:
- جراحي هاي Rotator cuff plastic
- در رفتگي يا شكستگي هاي زير شانه اي
ايـن ارتـز مـوقـعيت هاي شانه را در درجات 30،60 و90 درجه ربايش فراهم مي كند.
وزن از روي مفصل شانه توسط حمايت بدن برداشته مي شود. 
اين ارتز داراي فريم قابل تنظيم بر اساس خصوصيات بيمار بوده داراي وزن حداقل و راحتي مطلوب است.

ارتز كشش زياد اندام‌

موارد استفاده
1- براي شكستگي هاي متراكم در قسمت‌هاي انتهائي ستون فقرات و ناحيه فوقاني كمر بدون آسيب هاي عصبي
2- استئوپروز

ويژگی
1- باعث كشش بيش از حد ستون فقرات در ناحيه thoracolumbar مي شود.
2- فشار را از قسمت قدامي مهرها بر مي دارد. 

ارتز تثبيت كننده زانو‌

موارد استفاده
1-بعد از جراحي ها و تروماهاي زانو
2-كنترل حركات زانو

ويژگی
‌اين ارتز free size بوده و بر طبق پاي بيمار تنظيم مي شود.
‌اين زانو بند مدرج بوده كه با هر 5/7 درجه قابليت افزايش يا كاهش flexion و extension را داراست.
‌بسيار راحت و داراي حداقل وزن است.

 

منبع: ماهنامه مهندسی پزشکی

 

 

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، ارتز ، آشنایی با ارتز ، orthoses ، آشنایی با orthoses